Ο Δρ Ευάγγελος Κατσιούλης αποδεικνύει την ευφυϊα του στα Ψυχοπερπατήματα

Ευάγγελος Κατσιούλης, Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής

Ο Δρ. Ευάγγελος Κατσιούλης έχει κατακτήσει δικαιωματικά τον τίτλο ενός από τους πιο έξυπνους ανθρώπους στον κόσμο καθώς σκόραρει ψηλά στους διεθνείς διαγωνισμούς που μετρούν το δείκτη νοημοσύνης. Τον φιλοξενήσαμε στα Ψυχοπερπατήματα και έδωσε "έξυπνες" συμβουλες για καλύτερη ποιότητα ζωής.

Κύριε Κατσιούλη, ποια η σχέση νοημοσύνης-ευτυχίας; Ειναι ομαλή ή κρύβει κινδύνους;

Όπως συμβαίνει με όλες τις σχέσεις, η σχέση νοημοσύνης-ευτυχίας είναι δυναμική και ως εκ τούτου ρευστή.

Η υψηλή νοημοσύνη σχετίζεται με επίταση της αποτελεσματικότητας εξεύρεσης λύσεων σε προβλήματα, συνθήκη ευόδωσης της ευτυχίας. Από την άλλη, η υψηλή νοημοσύνη μπορεί να συντελέσει στην ανύψωση στόχων, στην αύξηση των απαιτήσεων και επιτεύξεων στην ζωή, με απότοκη την χρόνια κατάσταση εναγώνιας αναζήτησης ικανοποίησης, που αντιμάχεται της αίσθησης της ευτυχίας.

Στο άλλο άκρο, η χαμηλότερη του στατιστικά αναμενόμενου νοημοσύνη μπορεί να συσχετίζεται με χαμηλή αυτοπεποίθηση και μειωμένη επιτευξιμότητα στόχων, η οποία επάγει αίσθηση προσωπικής δυσφορίας και μη ικανοποίησης. Μπορεί όμως η χαμηλή νοημοσύνη να συνδυάζεται με μειωμένες απαιτήσεις και στόχους από την ζωή, με επαγόμενη την γειτνίαση της επιθυμητής ευτυχίας.

Η ευτυχία αποτελεί μια κατάσταση προσωπικής ικανοποίησης και ολοκλήρωσης, κατά την οποία η ίδια η ζωή και η σκοπιμότητά της γίνονται αντιληπτές ως βέλτιστες.

Πως θα μπορούσε να αξιοποιήσει κανείς με τον καλύτερο τρόπο τη νοημοσύνη του ώστε να εξασφαλίσει μία καλύτερη ποιότητα ζωής;

Να χρησιμοποιεί το μυαλό του, τις ικανότητες συγκέντρωσης, ανάλυσης, κρίσης κατά τον πιο ενδιαφέρον και ικανοποιητικό τρόπο για τον ίδιο. Κατά αυτήν την έννοια, οι ικανότητες οξύνονται χωρίς αυτό να αποτελεί αυτοσκοπό και ο ενδιαφερόμενος αποφεύγει την ανία και την κόπωση. Η πνευματική άσκηση είναι αντίστοιχη της σωματικής. Μπορούν να γυμναστούν εξίσου τόσο ο τακτικός επισκέπτης γυμναστηρίων και ειδικά διαμορφωμένων χώρων άθλησης, όσο και ένας αθλητής. Η διαφορά τους μπορεί να είναι ότι ο αθλητής μάλλον διασκεδάζει περισσότερο την διαδικασία και είναι πιο κινητοποιημένος γιατί εστιάζει στο άθλημα και όχι στην γυμναστική. Να σημειώσω ότι σε όλα τα βιολογικά όντα, όπως είναι και ο άνθρωπος, οτιδήποτε χρησιμοποιείται αναπτύσσεται, όπως και το αντίθετο. Αυτή είναι μια βασική αρχή, από την οποία δεν εξαιρείται ο ανθρώπινος εγκέφαλος και η λειτουργία του.

Αναφορικά με το δεύτερο σκέλος της ερώτησής σας, σχετικά με την αξιοποίηση του όποιου δυναμικού διαθέτει κανείς για την διεκδίκηση ποιότητας ζωής, πρωταρχική σημασία κατέχει ο ορισμός της ποιότητας ζωής για τον καθένα. Για να πετύχουμε ένα στόχο, πρέπει αρχικά να γνωρίζουμε τον στόχο, τί εμείς ορίζουμε ποιότητα ζωής. Για παράδειγμα είναι όντως ποιότητα ζωής για τον καθένα μας όσα τα μέσα μαζικής ενημέρωσης προβάλλουν και υποβάλλουν; Πρέπει να γίνουμε όλοι πλούσιοι, πανέμορφοι, γυμνασμένοι, μοντέλα, ποδοσφαιριστές ή καλλιτέχνες για να θεωρούμε ότι πετύχαμε ποιότητα στην ζωή μας; Αφού έχουμε, λοιπόν, πρώτα ορίσει τον στόχο της ποιότητας, καλούμαστε να χρησιμοποιήσουμε τις ικανότητές μας, μεταξύ των οποίων και η νοημοσύνη, προκειμένου να βρούμε τον τρόπο, αλλά και να καταφέρουμε να έχουμε όσα και ό,τι ζητάμε. Ο δρόμος δεν είναι εύκολος, αλλά ο δρόμος είναι η ίδια η ζωή.

Η εμπειρία σας ως ψυχίατρος-ψυχοθεραπευτής, σας έχει βοηθησει στην προσωπική σας ζωή κι αν ναι, με ποιό τρόπο;

Η επικοινωνία και επαφή με τον κόσμο του κάθε ανθρώπου με τον οποίο συνεργάζομαι κατά την επιτέλεση του λειτουργήματος του ψυχοθεραπευτή, αλλά και του ψυχιάτρου, αποτελεί για μένα πρακτική και γνωστική πρόκληση. Η επίσκεψη στο μυαλό ενός άλλου ανθρώπου είναι ένα ταξίδι σε έναν άλλο, άγνωστο κόσμο με νέους κανόνες, εμπειρίες, μέτρα και σταθμά. Η ανάγκη κατανόησης, αλλά και η επιθυμία συνεργασίας και αποτελεσματικής συνδρομής στα ειδικά θέματα που απασχολούν, αντανακλούν μέσα μου σε αντίστοιχες προσλαμβάνουσες, οι οποίες επικαλούνται είτε την ανάδυση ήδη καταχωρημένων είτε την εξεύρεση νέων αντιμετωπίσεων. Η διαδικασία αυτή είναι πολύτιμη σε προσωπικό επίπεδο, μια και ενίοτε με  εφοδιάζει με στρατηγικές και λύσεις σε θέματα και καταστάσεις με τα οποία πρακτικά μπορεί ακόμα να μην έχω έρθει αντιμέτωπος σε προσωπικό επίπεδο.

Κατά τη διαδικασία λήψης αποφάσεων στη ζωή σας, προτεραιότητα έχει η καρδιά ή το μυαλό;

Ίσως γιατί με το μυαλό έχω μάθει αρκετά καλά να λειτουργώ και να αποφασίζω, πλέον η πρόκληση για μένα είναι η συναισθηματικά ικανοποιητική βάση κάθε επιλογής. Είναι πολλές οι φορές που νιώθουμε πως η λογική αντιστρατεύεται τα συναισθήματα, θέση την οποία θεωρώ ένα ακόμα πολύ δημοφιλές γνωστικό λάθος μας. Η συναισθηματική διάσταση κάθε απόφασης, όπως και η αναζήτηση συναισθηματικής ικανοποίησης αποτελεί μία απόλυτα λογικά οριζόμενη ανάγκη, η οποία δεν αντικρούει καμία ετερόπλευρη λογική θέση. Είναι δικαίωμα, αλλά και υποχρέωση απέναντι στον εαυτό μας να φροντίζουμε όλες μας τις ανάγκες σε βαθμό που να νιώθουμε πλήρεις και ικανοποιημένοι. Μόνο έτσι μπορούμε να συμπλησιάσουμε ό,τι εμείς ορίζουμε ως αυτοπραγμάτωση και ευτυχία στην ζωή.

Διανύουμε ημέρες κρίσιμες για την χώρα μας, σε πολιτικό κι οικονομικό επίπεδο. Μέσα από ποιό πρίσμα βλέπετε εσείς τα πράγματα ως μέλος της επιστημονικής κοινότητας;

Η κατάσταση που ζούμε τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δεν είναι καινούρια. Επαναλαμβάνεται σε σχετικά τακτικά διαστήματα και είναι αποτέλεσμα μόνο της νοοτροπίας που κληροδοτείται και υιοθετείται από τις τελευταίες πολλές γενιές. Ο Έλληνας λειτουργεί μόνο για τον εαυτό του, αδιαφορώντας για οποιαδήποτε υποχρέωσή του απέναντι στους άλλους και πολύ περισσότερο έναντι της κοινωνίας. Είναι ‘μαγκιά’ η κλεψιά, είναι εξυπνάδα η παρανομία και είναι ανικονότητα ή αδυναμία η νομοτυπία πλέον στην χώρα μας. Δεδομένης της νοοτροπίας μας, νομίζω πως η κατάσταση επιδέχεται και περαιτέρω επιδείνωση. Η επανάσταση του καναπέ και του τηλεχειριστηρίου δεν δύναται να αποφέρει καρπούς. Δεν υπάρχουν μαγικές λύσεις και ο Έλληνας προσβάλλει τη νοημοσύνη του όταν πιστεύει και στηρίζει τις επικοινωνιακές στατηγικές παρατάξεων που υπονοούν ή και άμεσα υπόσχονται άκοπες, μαγικές και θαυματουργές λύσεις. Είναι προφανές πως έχουμε ξεχάσει, αν ποτέ είχαμε πριν γνωρίσει, πως τυχαίνει να είμαστε απόγονοι ενός ανθρώπου που σαφώς και επαρκώς είχε επιχειρηματολογήσει για την αναγκαιότητα της ευδαιμονίας της πολιτείας ως προϋπόθεση της ατομικής ευτυχίας, ενός τύπου ονόματι Πλάτωνας. 

Πατήστε εδω για να τον γνωρίσετε καλύτερα