Διαταραχή ψυχοκινητικού συντονισμού στα παιδιά: Σημάδια κι αντιμετώπιση

Σε ποια ηλικία  μπορούμε να ανιχνεύσουμε τα πρώτα σημάδια διαταραχής του ψυχοκινητικού συντονισμού;

Τα πρώτα σημάδια της αναπτυξιακής διαταραχής του ψυχοκινητικού συντονισμού μπορούν να ανιχνευθούν πολύ πρώιμα,  καθώς το παιδί ενδέχεται να εμφανίζει ελλειμματικό συντονισμό από τη βρεφική ακόμη περίοδο και κάποιου βαθμού καθυστέρηση στα αναπτυξιακά ορόσημα. Οι Kaplan & Sadock (1991), περιγράφουν τα κλινικά σημεία που υποδηλώνουν την ύπαρξη της διαταραχής, τονίζοντας ότι είναι εμφανή από την βρεφική ακόμη ηλικία, όταν το παιδί αρχίζει να επιχειρεί έργα που απαιτούν κινητικό συντονισμό. Από τα βασικά κλινικά χαρακτηριστικά είναι η έντονα καθυστερημένη εκτέλεση του παιδιού στον κινητικό συντονισμό. Οι δυσκολίες στον κινητικό συντονισμό ενδέχεται να μεταβάλλονται ανάλογα με την ηλικία του παιδιού και το αναπτυξιακό στάδιο που βρίσκεται. 

    Ενα παιδί με νοητική υστέρηση μπορεί να ωφεληθεί από ένα πρόγραμμα ψυχοκινητικής αγωγής; Με ποιό τρόπο;

Ένα παιδί με νοητική υστέρηση μπορεί να ωφεληθεί τα μέγιστα από ένα πρόγραμμα ψυχοκινητικής αγωγής, επειδή προάγοντας την κινητικότητα του παιδιού στην ουσία προάγουμε όλες τις γνωστικές του λειτουργίες και το βοηθάμε να φτάσει στο μέγιστο των δυνατοτήτων του. Η σημασία της αισθητηριακής και κινητικής αγωγής για τα  παιδιά με νοητική υστέρηση είναι τεράστια επειδή ασκώντας την προσοχή , τη μνήμη , την αντίληψη , την παρατηρητικότητα  ενισχύουμε την ίδια τους τη νοημοσύνη. Ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες είναι οι απόψεις του Piaget για τη συμβολή της κινητικότητας στην ανάπτυξη της νοημοσύνης. Σύμφωνα με τη θεωρία του Piaget «η γνώση είναι αποτέλεσμα μιας ενεργού διαδικασίας, μιας επενέργειας του ατόμου επάνω στα ίδια  τα πράγματα».

  

Η εφαρμογή προγράμματος ψυχοκινητικής αγωγής μπορεί να εχει αποτέλεσμα σε ενήλικες με διαταραχές ισορροπίας; Τι βοηθά περισσότερο σε αυτή την ηλικία;

  Η εφαρμογή ενός προγράμματος ψυχοκινητικής αγωγής και επανεκπαίδευσης μπορεί να έχει  αποτέλεσμα και σε ενήλικες με διαταραχές ισορροπίας. Όταν όμως αναφερόμαστε σε ενήλικες οι οποίοι εμφανίζουν τέτοιου είδους διαταραχές, επειδή ενδέχεται να αντιμετωπίζουν κάποιο πρόβλημα νευρολογικής φύσης, καλό θα είναι να υπάρχει συνεργασία μεταξύ των ειδικών και συνδυαστική αγωγή για καλύτερα αποτελέσματα.

  Ένα παιδί με διαταραχή ψυχοκινητικού συντονισμού μπορεί να εκδηλώσει μαθησιακές δυσκολίες; Γιατί;

Η αναπτυξιακή διαταραχή ψυχοκινητικού συντονισμού είναι στην ουσία μια δυσκολία κινητικής μάθησης.  Με την είσοδο των παιδιών στο  σχολείο το πρόβλημα γίνεται εμφανέστερο επειδή εκεί το παιδί αντιμετωπίζει συγκεκριμένες και σαφείς απαιτήσεις από το εκπαιδευτικό του περιβάλλον στις οποίες συχνά αποτυγχάνει να ανταποκριθεί. Έτσι στις δυσκολίες στον συντονισμό των κινήσεων προστίθενται και μαθησιακές δυσκολίες ακαδημαικού τύπου, π.χ. στη γραφή και στην ανάγνωση. Ενώ δεν είναι σπάνιο οι δυσκολίες αυτές, αν δεν αντιμετωπιστούν εγκαίρως, να οδηγήσουν σε άλλα δευτερογενή προβλήματα από κοινωνικά, συναισθηματικά μέχρι σοβαρά προβλήματα συμπεριφοράς (Abramson et al, 1978, Arnheim & Sinclair, 1979, Cullen & Boersma, 1982, Henderson, 1986, Losse et al, 1991). Ο Wall και οι συνεργάτες του (1985), προσεγγίζοντας το  θέμα σφαιρικά δίνουν έμφαση στη δημιουργία συμπεριφορών οι οποίες πηγάζουν από την αρχική έλλειψη συντονισμού και συνδέονται αλυσιδωτά.

Πώς  μπορούν να βοηθήσουν οι γονείς το παιδί τους ώστε να αναπτύξει καλύτερο ψυχοκινητικό συντονισμό;

Το παιδί πάνω από όλα χρειάζεται την αγάπη, την κατανόηση, την αποδοχή και την υποστήριξη από όλους όσους εμπλέκονται στην αγωγή και την εκπαίδευσή του. Οι γονείς λοιπόν που βρίσκονται κοντά στα παιδιά τους και αναπτύσσουν συναισθηματικό δέσιμο μαζί τους τα βοηθούν στην εν γένει ανάπτυξή τους. Αυτό δείχνουν όλες οι έρευνες των τελευταίων ετών. Ειδικότερα για την καλύτερη ανάπτυξη του ψυχοκινητικού συντονισμού κατά τη γνώμη μου θα βοηθούσε η παροχή ευκαιριών στα παιδιά εκ μέρους των γονέων για κίνηση και φυσική δραστηριότητα και εξάσκηση των κινητικών τους δεξιοτήτων. Σε περίπτωση προβλήματος η συνεργασία των γονέων θα παίξει σημαντικό ρόλο στην εξέλιξη της κατάστασης. Οποιοδήποτε θεραπευτικό πρόγραμμα και αν εφαρμοστεί δεν θα έχει αποτέλεσμα αν γονείς και παιδιά δεν συνεργάζονται τόσο με τους θεραπευτές, όσο και μεταξύ τους.

Ευχαριστώ την κα Ζωή Καραμπατζάκη, σχολική συμβουλο της 21ης Περιφέρειας προσχολικής αγωγής Αθηνών,  για τη συνέντευξη που παραχώρησε στο http://psixoperpatimata.blogspot.gr