Προσωπικά δεδομένα εφήβου: Πώς να "μπείτε" στην απαγορευμένη ζώνη

Κατά την περίοδο της εφηβείας, η ανάγκη του εφήβου για ανεξαρτησία και χαραξη μίας νέας πορείας, λιγότερο εμπλεγμένης με αυτή των γονέων, είναι ζωτικής σημασίας. Μέσα σε αυτά τα πλαίσια, ο έφηβος έχει περισσότερο την επιθυμία της απομόνωσης του, η οποία έχει έναν «ιερό» σκοπό: τον επαναπροσδιορισμό του ως άνθρωπο, ως οντότητα. Η απομόνωση αυτή, που λειτουργεί ως «δικλείδα ασφαλείας» για τον έφηβο, πολλές φορές ανησυχεί τους γονείς. Κάποιοι δεν μπορούν εύκολα να την αποδεχτούν ως φυσική εξέλιξη της ανάπτυξης του παιδιού τους με αποτέλεσμα να αναπτύσσονται συχνά συγκρούσεις. Νοιώθουν πώς πλέον γνωριζουν λιγότερα προσωπικά του δεδομένα κι ίσως μερικές φορές να αισθάνονται ότι το παιδί τους τούς αποκλείει από τη ζωή του.

Συμβουλή αντιμετώπισης  #1:

Ψυχραιμία

Το παιδί χρειάζεται χώρο και χρόνο ώστε να μπορέσει να προχωρήσει με υγιή τρόπο την νέα αναπτυξιακή φάση που απλώνεται μπροστά του. Σας χρειάζεται περισσότερο ως συμμάχους παρά ως αντιπάλους. Προσπαθήστε να θυμηθείτε τις δικές σας εμπειρίες όταν ήσαστε έφηβοι και σκεφτείτε τελικά πώς θα θέλατε να είχαν συμπεριφερθεί οι δικοί σας γονείς ώστε να τους νοιώθατε περισσότερο κοντά σας; Πάρτε κι εσείς τον χρόνο και τον χώρο σας, μείνετε περισσότερο με τον εαυτό σας και τις αναμνήσεις σας. Κάπως έτσι, ο βαθμός κατανόησης των αναγκών του παιδιού σας μπορεί να αυξηθεί σημαντικά.

Συμβουλή αντιμετώπισης #2

Επιτρεπτική και συμβιβαστική στάση απέναντι στα «μυστικά»

Πολλές φορές το παιδί σας, δεν θα θέλει να μοιράζεται μαζί σας τα προσωπικά του δεδομένα. Τα μυστικά του πλέον αποκτούν νέα διάσταση κι είναι πολύ σημαντικά για εκείνον. Καλό είναι να μην πιέζετε για να μάθετε κάτι π.χ αν έχει κάποια ερωτική σχεση ή αν καπνίζει. Το μόνο που θα καταφέρετε είναι να διαταράξετε τη σχέση εμπιστοσύνης σας με το παιδί σας. Η επιτρεπτική στάση σας απέναντι στο δικαίωμα του να κρατάει μυστικά θα δείτε πως θα σας δικαιώσει, καθώς έτσι το παιδί σάς νιώθει περισσότερο ως σύμμαχο του. Αυτό όμως που μπορείτε να κάνετε είναι να δείχνετε ενεργά το ενδιαφέρον σας π.χ μπορείτε να του πείτε: «Να ξέρεις, πώς όποτε με χρειαστείς θα είμαι εδώ για σένα» ή «Ανησυχώ μερικές φορές για σένα, όποτε το νιώσεις πως θέλεις να μου μιλήσεις, είμαι διαθέσιμος» ή «Σε εμπιστεύομαι, όμως όλοι μας, κι εγώ στην ηλικία σου, έχουμε ανάγκη για μία συμβουλή, αρκεί μόνο να την ακούσεις και κατόπιν ελεύθερα κάνεις τις επιλογές σου». Με αυτόν τον τρόπο, δείχνετε πώς έχετε κατανοήσει πως δεν έχετε πλέον εσείς τον έλεγχο της ζωής του παιδιού σας, κάτι που του παρέχει αυτοπεποίθηση και το δικαίωμα να κάνει λάθη για τα οποία όμως δεν θα κριθεί αυστηρά από τους γονείς του.

Συμβουλή αντιμετώπισης #3

Μιλήστε με ερωτήσεις

Αν παρόλα αυτά, αντιληφθείτε πώς κάτι επικίνδυνο για τη ζωή του παιδιού σας συμβαίνει καλό είναι να του ζητήσετε να μιλήσετε όταν θα είναι κι εκείνο διαθέσιμο. Για παράδειγμα πείτε του: «Θα ήθελα μια μέρα να βγούμε μια βόλτα να συζητήσουμε. Δες κι εσύ τον χρόνο σου και το κανονίζουμε» ή «Έχω ανάγκη να συζητήσω μαζί σου κάτι που με ανησυχεί, θα μπορούσες κάποια στιγμή κι εσύ;». Όταν, λοιπόν έρθει η ώρα του διαλόγου, αποφύγετε να έχετε επικριτική και κάθετη στάση απέναντί του. Μιλήστε με: «Μήπως θα ήταν καλύτερα...;» ή «Αναρωτιέμαι αν θα σε βοηθούσε....;» ή «Τι πιστεύεις ότι θα ήταν καλύτερο για σένα...;». Αφήστε τον έφηβο να βρει τις απαντήσεις που του ταιριάζουν και αποφύγετε να δίνετε μασημένη τροφή. Αποδεχτείτε ότι και πάλι μπορεί να μην καταφέρετε να μάθετε την αλήθεια που θα θέλατε, όμως αυτό που θα καταφέρετε σίγουρα ειναι να χτίσετε μία γερή γέφυρα επικοινωνίας με το παιδί σας. Αυτή η γέφυρα είναι το εχέγγυο για μία πιο ασφαλή ζωή του παιδιού σας ανεξάρτητα με τις επιλογές του.

Επικίνδυνες συμπεριφορές στις οποίες καλό είναι να επέμβετε με τον υποδεδειγμένο τρόπο είναι όταν έχετε την υποψία ότι:

• κλέβει χρήματα από το πορτοφόλι σας ή απουσιάζουν αντικείμενα από τον χώρο του σπιτιού
• ασχολείται περισσότερο από τρεις ώρες την ημέρα με παιχνίδια στο διαδίκτυο
• έχει συχνά μώλωπες ή τραυματίζεται
• μπλέκει συχνά σε καβγάδες στο σχολείο
• αρνείται να πάει σχολείο
• είναι έντονα προκλητικός κι επιθετικός (λεκτικά και σωματικά)
• ξαφνικά τρώει ελάχιστα ή υπερβολικά
• κοιμάται ελάχιστες ή υπερβολικές ώρες

Συμβουλή αντιμετώπισης #4

Η καλύτερη στάση είναι «η πρόληψη»

Είναι χρήσιμο με την είσοδο του παιδιού στην προεφηβεία δηλαδή στα 11-12 έτη ζωής του, να κάνετε αφηρημένες συζητήσεις όπου μέσω ερωταπαντήσεων θα μπορέσετε να τον προετοιμάσετε για διάφορα ζητήματα που θα τον απασχολήσουν στην πορεία. Για παράδειγμα, η σεξουαλική αγωγή μέσα απο βιβλία ειδικά φτιαγμένα για αυτόν τον σκοπό, τα οποία θα τα διαβάζετε μαζί, είναι ένα από τα σημαντικότερα θέματα που μπορείτε να δουλέψετε. Επίσης, διάφορα ζητήματα όπως το κάπνισμα, η διαφορετικότητα, οι διαταραχές διατροφής, ο σχολικός εκφοβισμός κλπ μπορείτε να τα επικοινωνήσετε, προτού εκείνα χτυπήσουν την πόρτα σας. Αυτή είναι άλλωστε η σημασία της πρόληψης. Συνεπώς, το παιδί σας, ακόμη κι αν δείτε στο μέλλον ότι κρατάει κάποια μυστικά από εσάς, θα έχει τη γνώση κι εσείς θα είστε πιθανόν λιγότερο ανήσυχοι. Με αυτόν τον τρόπο, το «μυστικό» δεν θα μοιάζει πια τόσο επικίνδυνο ή απειλητικό.